Б.Нинжиндун: Украины цагдаа нар нь хориглоод хүүтэйгээ утсаар ч ярих боломжгүй болох нь ~ iReport.mn

Харьков хот 2022.02.26 17:35 цаг

Украин дахь монгол иргэний ээж Б.Нинжиндунтай ярилцлаа.

-Таны хүү Украинд амьдардаг юм байна. Сүүлд хэзээ холбогдов?

-Миний хүү гэр бүлээрээ Харьков хотод амьдардаг юм. Сүүлд хүүтэйгээ зургаан цагийн өмнө л хувь чатаар холбогдсон. Тэрнээс хойш огт холбогдож чадсангүй. Одоогоор метроны хөндийд л сууж байгаа болов уу. Тэнд нь сүлжээ унаад байдаг юм гэсэн. Санаа чилээд унтаж ч чадахгүй юм. Энхийн цагт хүүдээ ингэж санаа зовно гэж огт санасангүй. Сэтгэл түгшүүртэй маш хэцүү байна.

-Украины Харьков хамгийн эрсдэлтэй хотуудын нэгд тооцогдож байна шүү дээ. Тэндэх нөхцөл байдлын талаар таны хүү юу хэлж байна вэ?

-Хүү маань байрнаасаа гараад олон хүмүүсийн хамт метроны хонгилд сууж байгаа талаараа хэлж байсан. Сүүлд хүйтэн пилтан дээр суугаад хоёр нялх хүүхэд нь даарч, хоолой нь өвдсөн талаар хэлж байна лээ. Хүүхдэдээ эм авахаар гарахад нь хажууханд нь бөмбөг дэлбэрсэн байгаа юм. Гарч хоол хүнсээ ч цуглуулах боломжгүй хүнд аюултай цаг үеийг туулж байна. Уул нь бидэн рүү холбогдоод нөхцөл байдлаа дуулгаад байсан юм. Гэсэн ч метронд байгаа иргэдийг цагдаа нар хянаад байгаа юм билээ. Утсаар бичлэг хийж, нийгмийн сүлжээнд цацахыг нь хориглож байгаа талаар ярьж байна лээ. Уул нь газар дээрх нөхцөл байдлыг тухайн үед нь танилцуулаад яваад байсан юм. Харамсалтай нь тэндхийн хууль сахиулагчид хяналт тавьснаар тийм боломж хязгаарлагдмал боллоо. Хэдэн цагийн хугацаанд хүүгээс маань сураг чимээ алга. Өглөө гарахад нь хажууханд нь л айхтар зүйл болсон талаар хэлж байсан. Муу бүхэн холуур өнгөрч, энх цаг түргэн ирээсэй гэж залбирахаас бусдаар хийж чадах юм надад үнэндээ алга.

-Таны хүү Монгол руу ирэх хүсэлтээ Консул руугаа удаа дараа өгч байсан талаар хэлж байсан. Ямар шалтгаанаар Монголд ирж чадаагүй юм бэ?

-Аль эрт л Монгол руугаа ирэх хүсэлт гаргасан. Харамсалтай нь Консулын зүгээс “Эхнэр хүүхдийг чинь татах боломжгүй” гэх байр суурийг илэрхийлсэн байна лээ. Элчингийн энэ тайлбарт нь зэвүү хүрээд байх юм. ГХЯ, ЭСЯ Харьков дахь монгол оюутнуудаа ч гүйцэд татаж чадаагүй шүү дээ. Тэнд хэдхэн монгол оюутан л үлдсэн байх. Бусад улс орнуудын тухайд дайны бүсээс иргэдээ аль эрт татаад авчихсан. Манай ЗГ-ын тухайд буун дуу тачигнасан аюултай газар л залуусаа үлдээчихээд “Өөр хот руу унаагаар хүрээд ир” гэх хачин тайлбар хэлээд сууж байна. Харьковт зөвхөн тусгай хэрэгцээт тээврийн хэрэгсэлд л шатахуун олгож байгаа. Ийм хүнд нөцхөлд хаанаасаа яаж шатахуун авах юм бэ. Аль эрт л Харьковт суудаг гадаад иргэд нь орхиж эхэлсэн шүү дээ. Уугуул оршин суугчид нь ч дайны нөхцөл байдлаас шалтгаалж хотоо орхиж байсан. Ийм байхад л манай ЭСЯ тодорхой шийдвэрт хүрч чадахгүй явсаар дайн эхэлчихлээ.

-Харьков дахь эрх баригчид иргэдийн аюулгүй байдалд хэрхэн анхаарч ажиллаж байгаа вэ. Энэ талаар танд ямар мэдээлэл байна?

-“Байгаа байгаа газраа тайван байгаарай. Та бүхний өмнөөс арми ажиллаж байгаа.Тиймээс санаа зоволтгүй" гэж цаг тутам хэлж байгаа юм билээ. Метроны хонгилд орогносон иргэдийг буутай цэргүүд хамгаалалтад аваад байгаа талаар хүү минь хэлж байсан. Гэлээ гээд ойр ойрхон тэнгэр дуугарч, газар хөдөлж байгаа мэт тэсрэлт болж байхад яаж тайван байх билээ дээ.

-Сүүлд мэдээлж буйгаар бол Харьков хотоос гарах орох, хөдөлгөөнийг хязгаарлаж байгаа тухай хэлж байна.

-Харьковт нөхцөл байдал хүндэрсэн талаар дэлхий нийт шуугьж байна. Сүүлдээ хүүтэйгээ холбоо барихад ч хүндрэлтэй болж ирлээ. Метроны хонгилд утсаа цэнэглээд байх ч боломж хомс юм байна. Цагдаа нар нь ч бичлэг хийж, зураг дарахыг хориглож байгаа юм билээ. Яг одоогоор хүүгийнхээ гэр бүлийн төлөө залбираад хүлээхээс өөр арга алга. Ямартаа ч бүх бичиг баримтыг нь ГХЯ руу аваачиж өгсөн.

-Хариуцлагатай үед ГХЯ, ЭСЯтааруу ажилласан гэх байр суурийг Украин дахь монгол оюутнуудын гэр бүлийн зүгээс илэрхийлж байна. Таны тухайд?

-Аль эрт л иргэдээ татаад авчих бүрэн боломж байсан. Сар орчмын өмнөөс л нөхцөл байдал буруугаар эргэж, тэндэх оюутан залуус Консулын газар луугаа хандаж эхэлсэн байдаг. Тухайн үед Консулын газрын зүгээс “Дайн болохгүй” гэх байр суурийг илэрхийлж явсаар өнөөдрийн нөхцөл байдалд хүрлээ. Бусад улс орнууд Украинаас иргэдээ татаад байхад манайх юу бодож байсан юм бол, гайхаад байх юм. Галт тэрэг хөдөлчихсөн хойно шуурхай хуралдаан зарлаж татаж авах талаар ярилцаж байгаа нь эмгэнэлтэй байна. Арга мухардахдаа УИХ-ын гишүүн Д.Батлутад ч хэлж үзлээ. Украинд байгаа хүү маань Эрдэнэтийн юм. Гишүүний зүгээс холбогдох хүмүүст уламжилж, яаралтай арга хэмжээ авах талаараа хэлж байна лээ. Ямар нэгэн байдлаар нааштай хариу гарах болов уу гэж хүлээж байна. Хонгилд пилтан шалан дээр суусан хоёр ач маань хоолой нь өвдөж байгааг дуулаад их санаа зовлоо” гэв.

Консулын газрын захирал Б.БОЛД: Оюутнуудад байгаа газартаа хоргодон нуугдах зөвлөмж хүргүүлсэн

Гадаад харилцааны яамнаас Украин дахь Монгол Улсын иргэдийг татан авах, нөхцөл байдлын талаар мэдээлэл хийсэн юм.

Энэ үеэр Консулын газрын захирал Б.Болд “Украины Харьков хотод 18 оюутан, байнгын оршин суугч дөрвөн иргэн байна. Киев хотод 12 оюутан, байнгын оршин суугч гурав байна. Харьков хотод байсан оюутнууд хорогдох байранд байсан. Өнөөдөр (өчигдөр) зарим нь байрнаас гарч өөр байранд очсон байна. Харьцангуй нөхцөл байдал тогтвортой байна. Киев хот дахь оюутнууд оюутны байрандаа байна. Бусад хотуудад оршин сууж буй иргэд өөрсдийн гэрт байна.

Львов хотод суралцдаг нэг оюутан Украинд түр хугацаагаар зорчиж байсан гурван монгол иргэний хамт өчигдөр өглөө Польш улсын хилээр нэвтэрсэн. Тус улс 15 хоногийн хугацаанд виз шаардахгүй хил нэвтрүүлнэ гэдгийг мэдэгдсэн. Дөрвөн иргэнийг Варшавт тосч, Монгол Улс руу татан авна. Бидний зүгээс хоёрдугаар сарын 26, 27-нд 21 оюутнаа татан авахаар төлөвлөж байсан ч нислэгүүд цуцлагдсан гэсэн мэдээлэл ирсэн. Иймд иргэдээ газраар татан авах хувилбарыг ярьж байна.

Киев хотын орох, гарах замуудыг хаасан тул татан авах ажиллагааг нөхцөл байдал намжтал хойшлуулахаас өөр аргагүй боллоо. Иймд Украин дахь монгол иргэд, оюутнууд байгаа газартаа хоргодон нуугдах зөвлөмж хүргүүлсэн. Украин дахь оюутнуудын ар гэрийнхэн ирж бидэнтэй уулзлаа. Тэд татан авах ажиллагааг яаралтай зохион байгуулах, хоол хүнсний хомсдол үүсэх эрсдэлтэй тул энэ асуудалд анхаарахыг хүслээ. Бид нэг сарын өмнө Украин дахь монголчуудын мэдээллийг цуглуулан, оюутнуудтай цахимаар уулзсан. Энэ үеэр дайн үүсч болзошгүй тул эх орондоо ирэхийг зөвлөн, тээврийн зардлыг төр даана гэдгийг мэдээлсэн. Тухайн үед бид дайн гарч болзошгүй гэж анхааруулсан. Түүнээс дайн гарах нь гарцаагүй гэж хэлэх боломж байгаагүй. Бидний өгсөн зөвлөмжийн дагуу олон оюутан Монголд ирсэн. Одоо хэлний бэлтгэлд явж буй оюутнууд Монголдоо ирвэл ирэх жил нэгдүгээр дамжаанд элсэх боломжгүй тул ирж чадаагүй юм билээ. Бид оюутнуудыг татан авахтай холбогдуулан сар гаруйн өмнөөс холбогдсон. Үндсэндээ 68 оюутнаас 40 орчим нь эх орондоо ирээд байна.

Өнгөрсөн мягмар гаригийн орой оюутнуудыг эх орондоо ирэх санал тавьж, буцах зардлыг даахад бэлэн гэдгийг мэдэгдсэн. Украинд үлдэж буй оюутнуудын тухайд дийлэнх нь хэлний курст суралцсан, төгсөх дамжааных. Хэрэв хичээлээ орхиж эх орондоо буцвал хэлний бэлтгэлийн оюутнуудыг нэгдүгээр дамжаанд оруулах, төгсөх курсийн оюутнууд төгсөхгүй гэсэн шаардлагад дэмжлэг үзүүлэхийг хүссэн хүсэлт оюутнууд тавьсан. Энэ дагуу “Бид албан бичиг гаргаж өгье, та бүхэн эх орондоо ир” гэсэн хариу өгсөн. Гэвч удалгүй 24 цагийн дараа дайн эхэлж, энэ асуудал түр хугацаанд зогссон. Мөн бидний авсан мэдээллээр, тус улсад оршин суудаг монгол эмэгтэй “Оюутнуудыг нутаг буцаахгүй байх хэрэгтэй, заавал буцах бол Засгийн газраасаа бичиг ав гэсэн шаардлага тавьсан" гэсэн. Ямар зорилгоор ийм зүйл ярьсныг сайн мэдэхгүй байна. Үүнээс болж цөөн оюутан буцах шийдвэр гаргаж чадаагүй" юм билээ гэв.

О.Дашням